ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ

Με τον όρο αθλητικές κακώσεις εννοούνται οι τραυματισμοί που τυγχάνουν σε αθλητές κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ή μιας προπόνησης και αφορούν τόσο τους επαγγελματίες αθλητές όσο και τους ερασιτέχνες.

Γενικώς, οι αθλητικές κακώσεις οφείλονται συνήθως σε κακή τεχνική κατά την εκτέλεση μιας κίνησης από τον αθλητή, σε ελαττωματικό ή ανεπαρκή εξοπλισμό, σε πλημμελή προθέρμανση ή αποθεραπεία, ακόμη και σε προπόνηση σε υπερβολικά υψηλό ρυθμό. Μεταξύ των πιο βαριών περιστατικών αθλητικών κακώσεων συγκαταλέγονται οι ρήξεις συνδέσμων και τενόντων, μηνίσκων, αρθρικού χόνδρου και τα κατάγματα κόπωσης. Είναι συχνό το φαινόμενο ένας αθλητής να καταλήγει να υποφέρει από χρόνιες κακώσεις, επειδή στην προσπάθειά του να επιτύχει κάποιον στόχο προπονείται σε πολύ έντονο ρυθμό δίχως όμως να προβαίνει σε συστηματική αποκατάσταση όταν του εμφανίζονται πιο ήπιοι τραυματισμοί.

Επίσης, οι αθλητικές κακώσεις χωρίζονται στις εξής δύο κατηγορίες:

Οξείες: Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για συγκεκριμένο τραυματισμό
Χρόνιες: Οι εν λόγω κακώσεις αποδίδονται στην υπερβολική καταπόνηση και συνήθως εντοπίζονται σε τένοντες, συνδέσμους, μύες, αρθρικούς χόνδρους.

Οξείες Κακώσεις

Κάθε περιστατικό οξείας κάκωσης φέρει άλλα χαρακτηριστικά και συνεπώς απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση, ενώ εντοπίζεται σε οστά, αρθρώσεις, μύες, τένοντες και συνδέσμους.

Οστά

Στην περίπτωση που η οξεία κάκωση εντοπιστεί σε οστά τότε πρόκειται είτε για μερική είτε για ολική λύση της συνέχειας του οστού. Αυτού του τύπου οι αθλητικές κακώσεις οφείλονται σε άμεσο τραυματισμό ή σε έμμεσο, όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια πτώσης. Τα κατάγματα διακρίνονται σε συντριπτικά, κάθετα, λοξά και σπειροειδή, ενώ ειδικά στα παιδιά διαπιστώνονται συνήθως αποσπαστικά κατάγματα, δηλαδή αποκολλάται ένα τμήμα του οστού επί του οποίου προσφύεται ένας σύνδεσμος ή τένοντας.

Στην οξεία κάκωση οστού ο ορθοπαιδικός προχωράει αρχικά σε ανάταξη, σταθεροποίηση του σημείου και σε λειτουργική αποκατάστασή του. Η θεραπεία που ακολουθείται μπορεί να είναι συντηρητική, με τη χρήση γύψου και νάρθηκα ή χειρουργική. Στο τελευταίο ενδεχόμενο ο ορθοπαιδικός εφαρμόζει μία από τις ακόλουθες τεχνικές:

Εξωτερική οστεοσύνθεση, εάν έχει συμβεί λύση της συνέχειας του δέρματος και αν έχουν υποστεί βλάβες τα μαλακά μόρια και τα αγγεία
Εσωτερική οστεοσύνθεση, κατά την οποία γίνεται ανοιχτή ανάταξη με τοποθέτηση πλάκας με βίδες
Ενδομυελική ήλωση, κατά την οποία τοποθετείται ήλος, με τη συνδρομή ακτινοσκόπησης, δίχως όμως να διανοιχθεί το κάταγμα.

Αρθρώσεις

Όταν διαγιγνώσκεται εξάρθρημα σε άρθρωση, δηλαδή η ολική παρεκτόπιση των αρθρικών επιφανειών, τότε η μόνη θεραπευτική προσέγγιση είναι το χειρουργείο. Αντί της ολικής παρεκτόπισης ο ασθενής μπορεί να έχει υποστεί μερική παρεκτόπιση άρθρωσης ή αλλιώς υπεξάρθρημα. Στα περισσότερα περιστατικά εξάρθρήματος το πρόβλημα εντοπίζεται στον ώμο.

Μία έτερη περίπτωση εξαρθρήματος είναι αυτό της ακωμιοκλειδικής άρθρωσης και η ρήξη του καρακολειδικού συνδέσμου που έχουν ως αποτέλεσμα το εξωτερικό άκρο της κλείδας να προεξέχει προς τα επάνω και αντιθέτως ο ώμος να «κρεμάει» προς τα κάτω.

Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής θεραπείας ο ιατρός συρράπτει τον σύνδεσμο, ανατάσσει την άρθρωση και στη συνέχεια προβαίνει στη σταθεροποίησή του χρησιμοποιώντας, κυρίως, βίδες ή βελόνες Kirschner από την κλείδα στην κυρακοειδή απόφυση. Μετά τη χειρουργική αποκατάσταση ακολουθεί αποθεραπεία στην οποία περιλαμβάνεται ακινητοποίηση του ώμου για 3 εβδομάδες με τις βελόνες να αφαιρούνται κατόπιν 8 εβδομάδων.

Σύνδεσμοι

Οι αθλητικές κακώσεις συνδέσμων διακρίνονται σε 3 κατηγορίες και συνήθως συμβαίνουν στην ποδοκνημική και στο γόνατο.

Ειδικότερα οι κατηγορίες των κακώσεων συνδέσμων έχουν ως εξής:

1^ου βαθμού (απλή διάταξη)
2^ου βαθμού (μερική ρήξη)
3^ου βαθμού (πλήρης/ολική ρήξη)

Η θεραπεία των κακώσεων 1^ου και 2^ου βαθμού επιτυγχάνεται με συντηρητική προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει φυσιοθεραπείες και μυική ενδυνάμωση. Στον αντίποδα, οι κακώσεις 3^ου βαθμού θεραπεύονται είτε με συντηρητική αγωγή είτε χειρουργικά.

Μύες

Η πιο συνήθης αθλητική κάκωση είναι η ρήξη ή η διάταση, η οποία παρατηρείται τις περισσότερες φορές στους οπίσθιους μηριαίους, στον τετρακέφαλο ή στο γαστροκνήμιο και αποδίδονται κυρίως σε απότομη κίνηση του αθλητή κατά την επιβράδυνση ή την επιτάχυνση.

Αυτού του τύπου οι κακώσεις διαιρούνται σε 3 βαθμούς, όπως συμβαίνει και με τους συνδέσμους. Ο 1^ος βαθμός αφορά ρήξη μερικών μυικών ινών που συνεπάγονται πόνο σε ένα σημείο τοπικά, ο 2^ος βαθμός αφορά ρήξη περισσότερων μυικών ινών, οι οποίοι προκαλούν οίδημα, πόνο και μείωση της ισχύος σκέλους. Στον 3^ο βαθμό η ρήξη είναι πλήρης. Ανεξαρτήτως βαθμού της κάκωσης, το θεραπευτικό πρωτόκολλο προβλέπει φυσιοθεραπεία και ενδυνάμωση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για τις κακώσεις μυών υπάρχει μία σειρά προδιαθετικών παραγόντων:

Η ανεπαρκής προθέρμανση (ζέσταμα)
Η υπερκόπωση
Ελλιπής χρόνος για αποθεραπεία κατόπιν τραυματισμού
Η υπερχρήση του μυός
Η έλλειψη ελαστικότητας

Τένοντες

Η ρήξη του τένοντα μπορεί να είναι μερική ή πλήρης και εμφανίζεται, κυρίως, σε άτομα μεταξύ 30 και 50 ετών με εκφύλιση του τένοντα. Αυτού του είδους η αθλητική κάκωση είθισται να εκδηλώνεται στο σημείο που αιματώνεται πλημμελώς και τις περισσότερες φορές από 2 έως 6 εκατοστά πάνω από την κατάφυση του αχίλλειου τένοντα.

Όταν ο αθλητής υποστεί ρήξη στον αχίλλειο τένοντα τα συμπτώματα είναι εξαιρετικά εμφανή, καθώς νιώθει σαν να έχει δεχθεί χτύπημα πάνω από τη φτέρνα του, αδυνατεί να περπατήσει στις μύτες των ποδιών και επίσης μπορεί να ψηλαφίσει ένα κενό στο σημείο της ρήξης.

Σήμερα, οι οξείες ρήξεις αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση και συγκεκριμένα με τελικοτελική συρραφή, η οποία στοχεύει στην ταχύτερη επαναφορά του ασθενούς αθλητή και συγκεκριμένα της κίνησης και της λειτουργικότητας του τένοντα. Εάν πρόκειται για ρήξη που έχει συμβεί σε παλιότερο χρονικό διάστημα, τότε ο τένοντας συρράφεται ενισχυμένα με τη χρήση τενόντων όπως ο ημιτενοντώδης-ισχύος, ο γαστροκνήμιος και ο μακρύς πελματικός.

Χρόνιες Κακώσεις

Οι χρόνιες κακώσεις οφείλονται στην υπερβολική χρήση μυών και τενόντων, καθώς επίσης και σε διαδοχικούς όμοιους τραυματισμούς, που ακυρώνουν την ικανότητα αυτοΐασης των ιστών. Το αποτέλεσμα αυτή της αδυναμίας είναι η δημιουργία οξείας φλεγμονής με το πέρασμα των ετών.

Οι βασικές κατηγορίες των χρόνιων κακώσεων είναι οι εξής:

Κατάγματα που προκαλούνται από καταπόνηση (stress fractures) ή ατελή κατάγματα που πηγάζουν από συνεχόμενο stress. Αυτού του είδους τα κατάγματα εμφανίζονται τις περισσότερες φορές στην κνήμη, στο σκαφοειδές και στα μετατάρσια και διαγιγνώσκονται με σπινθηρογράφημα και μαγνητική τομογραφία.
Τενοντίτιδες, δηλαδή μικροσκοπικές ρήξεις εντός του τένοντα οι οποίες προκαλούν φλεγμονή στον τελευταίο.
Οστεοχονδρίτιδες που ειδικά στα παιδιά παρατηρείται από τη μία η δημιουργία φλεγμονής και από την άλλη διαχωρισμός της επίφυσης εκεί ακριβώς που προσφύονται δυνατοί τένοντες.
Οστεΐτιδες, δηλαδή φλεγμονές των οστών
Περιοστίτιδες

Κάθε μία από τις παραπάνω κατηγορίες αθλητικών κακώσεων μπορεί να έχει διαφορετική διαβάθμιση ως εξής:

1^ου βαθμού, που εκδηλώνονται με πόνο μετά από μία άσκηση
2^ου βαθμού, που ξεκινούν με πόνο στην έναρξη της άσκησης που ακολούθως ατονεί αλλά επανακάμπτει με το τέλος της άσκησης
3^ου βαθμού, όπου ο πόνος εκδηλώνεται και πάλι με το ξεκίνημα της άσκησης, αλλά δεν υποχωρεί και δυσκολεύει τον αθλητή κατά την εκτέλεση των ασκήσεων
4^ου βαθμού όπου ο πόνος είναι εμφανής πλέον σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας. Σε αυτό το στάδιο οι κακώσεις αφορούν τις περισσότερες περιπτώσεις τον αχίλλειο, τους προσαγωγούς, τον υπερακάνθιο τένοντα και του επιγονατιδικού τένοντα.

Προτού ο αθλητής οδηγηθεί στο χειρουργικό τραπέζι, ο ορθοπαιδικός θα δοκιμάσει συντηρητική θεραπεία, η οποία ορίζει ξεκούραση, φυσιοθεραπεία και ενδυνάμωση. Εάν δεν αποδώσει η συντηρητική προσέγγιση, τότε στο χειρουργείο γίνεται διατομή του ελύτρου, απομακρύνονται οι ουλές και συρράφονται οι ρήξεις.

Θεραπεία με P.R.P.

Η πρωτοποριακή θεραπεία με Platelet Rich Plasma, δηλαδή με Πλάσμα Πλούσιο σε Αιμοπετάλια, μπορεί και επιταχύνει την επούλωση των ιστών δίνοντας εξαιρετικά αποτελέσματα σε θλάσεις, τενοντίτιδες, βλάβες συνδέσμων, μερικές ρήξεις τενόντων, μυικούς τραυματισμούς, διαστρέμματα, στην οστεοαρθρίτιδα, στη χονδροπάθεια και στην πελματιαία απονευρωσίτιδα.

Το P.R.P. αξιοποιεί τον μηχανισμό αυτοΐασης που διαθέτει ο ανθρώπινος οργανισμός. Πιο αναλυτικά, καθώς ενεργοποιούνται τα αιμοπετάλια μέσα στον οργανισμό, αρχίζουν να εκκρίνουν αυξητικούς παράγοντες, δηλαδή πρωτεΐνες που δίνουν ώθηση στον μηχανισμό αποκατάστασης βλαβών, με αποτέλεσμα να επιδιορθώνονται και να αναγεννούνται ταχύτερα οι ιστοί.

Η P.R.P. είναι μη επεμβατική θεραπεία, καθώς πρόκειται για μικρή ποσότητα συμπυκνωμένου αίματος που λαμβάνεται από τον ίδιο τον ασθενή και εγχύνεται με ένεση πίσω στον οργανισμό του, αφού όμως σε αυτή την ποσότητα αίματος έχουν προστεθεί αιμοπετάλια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η P.R.P. μπορεί να διενεργηθεί στον χώρο των εξωτερικών ιατρείων, είναι απολύτως ασφαλής και δεν χρειάζεται νοσηλεία. Η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει από 45 λεπτά έως 1 ώρα και ενδέχεται ο ιατρός να πραγματοποιήσει την έγχυση με τη βοήθεια υπερήχου για να επιτύχει απόλυτη ακρίβεια. Προηγουμένως, το αίμα που έχει ληφθεί από τον ασθενή υπόκειται σε φυγοκέντριση για, σχεδόν, 30 λεπτά.